İdare hukukunda, idarenin (devletin) tek taraflı olarak aldığı kararlar ve eylemler “idari işlem” olarak adlandırılır. İdari para cezaları da birer idari işlemdir. İdari işlemlerden dolayı hakları ihlal edilen kişiler, idare mahkemelerinde dava açarak bu işlemlerin iptalini veya işlemlerden doğan zararın tazminini (tam yargı) talep edebilirler.

İptal Davası:

• Amacı: İdari işlemin hukuka aykırı olduğunu ispatlayarak ortadan kaldırılmasıdır.
• Dayanağı: İdari işlemin yetki, şekil, sebep, konu veya amaç yönlerinden hukuka aykırı olmasıdır.
• Sonucu: İdari işlem iptal edilirse, hiç yapılmamış sayılır ve hukuki sonuçları ortadan kalkar.

Tam Yargı Davası:

• Amacı: İdari işlemin yol açtığı maddi ve manevi zararın tazmin edilmesidir.
• Dayanağı: İdari işlemin hukuka aykırı olması ve bu aykırılığın zarara yol açmasıdır.
• Sonucu: Mahkeme, idarenin zararı tazmin etmesine karar verebilir.

Dava Açma Süreleri:

• İptal Davası: İdari işlemin tebliğinden itibaren 60 gün içinde açılmalıdır.
• Tam Yargı Davası: İptal davasının sonuçlanmasını beklemeden veya iptal davası ile birlikte açılabilir. İptal davası açılmışsa, tam yargı davası iptal davasının kesinleşmesinden itibaren 60 gün içinde açılmalıdır.

Dava Açma Usulü:

• İdare mahkemesine dilekçe ile başvurulur.
• Dilekçede, dava konusu idari işlem, hukuka aykırılık nedenleri, talepler ve deliller belirtilir.
• Dava dilekçesine, idari işlemin tebliğ edildiğine dair belge ve diğer deliller eklenir.

Dava Takibi:

• Dava açıldıktan sonra, mahkemece duruşma günü belirlenir.
• Taraflar, duruşmada iddia ve savunmalarını yapar, delillerini sunarlar.
• Mahkeme, dosyadaki delillere ve tarafların beyanlarına göre karar verir.

Önemli Notlar:

• İdari yargıda dava açma ve takip etme hakkı, idari işlemden doğrudan etkilenen kişilere aittir.
• İdari işlemlere karşı dava açmadan önce, idari başvuru yollarının (örn. itiraz) tüketilmesi gerekmektedir.
• İdari davalarda avukatla temsil zorunlu değildir, ancak hukuki yardım almak davayı kazanma şansını artırabilir.

Bu bilgiler genel niteliktedir ve her olayın kendine özgü koşulları dikkate alınarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Hukuki bir sorunla karşılaşıldığında, profesyonel yardım alınması tavsiye edilir.